İÇİNDEKİLER
SUNUŞ VE TEŞEKKÜR
KIBRIS EDEBİYATI'NA GİRİŞ
ESKİ KIBRIS EDEBİYATI'NA GİRİŞ:
Kozmopolit Bir Adada Ulusçuluk-Öncesi Şiirin 2700 Yılı
I. ESKİ KIBRIS ŞİİRİNİN ENİ OKUNUŞLARI
Kıbrıslurumların 'Kıbrıslı Şiiri' Tarifi
Kıbrıslıtürklerin Eski Kıbrıs Şiiri ve
Kıbrıslırum Şiiriyle Tanışması
Eski Kıbrıs Şiiri ve Kültürünün Kıbrıslılık
İzleğiyle Kullanılması
İlkçağ ve Ortaçağ Şiirinin Modernist Yaklaşımlarla Tarifi
II. İLKÇAĞ VE MİTOLOJİK DÖNEM ŞİİRİ:
MODERN EFSANENİN KAYNAKLARI
İlkçağ Elen ve Fenike Şiirlerinin Uluslararası Yazın
Sisteminde Konumlanışı
Eski Şiir Antolojisi Yoluyla Yeni Bir Kimliğin Kurgulanması
Tarih İçinde Kıbrıs'ın Mitolojik Figürleri ve
Müzisyen-Şairleri
Avrupamerkezci ve Oryantalist Söylemler
Kıbrıs'ın İlk Dilleri
Aphrodite (Astarte) Kültü
Kinyras ve 'Kinyrades'ler
Dinden Edebiyata Yeniden Doğuşun Simgesi Adonis
Art Arda Sınıflandırılan Ama İç İçe Geçen
Diller ve Kültürler
Stasinos ve Kıbrıslı Destan
Modern Türkiye'deki Mitoloji Sözlükleri ve Eski
Elen Şiiri Terminolojisi
Kozmopolitizmin Kurucusu Stoacı Zenon ile
Satirik Şiirin Kurucusu Sopatros
Roma Döneminde Kıbrıs Edebiyatı
III. ORTAÇAĞ VE HIRİSTİYANLIK DÖNEMİ ŞİİRİ:
KUTSAL İKTİDAR İÇİN BASTIRILAN AŞK
Yeni Bir Din, Yeni Bir Şiir
Aphordite'den Hırisodittissa'ya Çoğul-Cinsellikten
Cinsiyetsizliğe
Stoacı Softalığın Hıristiyan Ahlağına Dönüşümü
İlk Hıristiyan Ülke Olan Kıbrıs'taki Dinsel Metinler
Mistik Edebiyatın Gelişimi
Kıbrıs Kilisesi Kanalıyla Kıbrıslı 'Kimliğin' Özerkleşmesi
Latin-Katolik Kıbrıslılarla Gelişen Düzyazı Türleri
Kıbrıslıların 'Bozuk' Kimlikleri, 'Bozuk' Dilleri
Aziz Neofitos'un Yaban-Eldeki Çilekeş Yaşamı
'Akritiki' Destanlardan Sonelere Edebiyatlar Arası
Etkileşimler
Birden Çok Topluma ve Dile Ait Destanlar
Fransızca Baladlar: "Lefkoşa Lüzinyan Saray Şarkıları"
Melusine Kültü
Petrark Sone Tarzında Bir Başyapıt: Kıbrıslı
Erotik-Aşk Şiirleri
IV. YAKINÇAĞ VE FOLKLORİK DÖEM ŞİİRİ:
HALKIN ULUS ADINA YÜKSELİŞİ
Kıbrıslıtürklerin 1571 Öncesi Kıbrıs Edebiyatı Kaynakları
'Piitarides'lerin Çatışma Geleneği
Oral Halk Şiirinin Linobombakilerle İlişkisi
Süregelen Cemaati Belirsiz Şiirler
Müzik ve Dansla İcra Edilen Türküler
Ulusal Türk ve Yunan Edebiyatlarının Folklora Yaklaşımı
Kıbrıslı Halk Edebiyatına Yüklenen 'Bağımsızlık'
Misyonu
Tarihsel ve Toplumsal Bilinçaltının Yansıması
Olarak Mitler
Rum-Ortodoks Şiiri'nde Modernleşmeye Doğru
Post-Kolonyalizm Bağlamında Kıbrıslıların Anadil
ve Anavatan Söylemi
V. ULUSÇULUK ÇAĞINDA KOZMOPOLİT BİR HALKIN
EDEBİYATI KURUMSALLAŞABİLİR Mİ?
Kendini 'Periferi' ve 'Marjinal' Olarak Konumlayan
Kıbrıs Edebiyatı
Kimlik Politikaları Ötesindeki Şiir
KIBRISLITÜRK EDEBİYATI'NA GİRİŞ:
3 Kuşak, 3 Kimlik, 3 Vatan Arasında Bir Türk Az(ın)lık Şiiri
I. KIBRISLITÜRK ŞİİRİNİN DOĞUŞU
VE KURUMSALLAŞMASI
Kıbrıslıtürk Toplumunun ve Şirinin Başlangıcı
Hakkındaki Tahayyül
Şiir Kanonunun Gecikme Nedenleri
II. GELENEKSEL KIBRISLITÜRK ŞİİRİ
II.i. HALK
Türkülerin Özellikleri
Çatışmanın Çoğul Kimlik ve Kökeni
Kıbrıslıtürk Destanları
Kıbrıslırumcasıyla Söylenmiş Destan ve Şiirler
Anonim Destanlara Katkı Yapan İcracılar
İstihraçlar, Büyü Duaları, Kitabeler, Ölü Kahraman Türküleri
Resmi Söylemler Dışındaki Çok-Dilli,
Çok-Kültürlü Kaynaklar
Yazınsal Kanonun Halk Şairi: Kıbrıslı Âşık Kenzi
II.ii. TASAVVUF ŞİİRİ
Günümüze Ulaşan İlk Osmanlı-İslam Şairleri
Kıbrıslıtürklerde Ahilik, Mevlevilik ve Tekke Gelenekleri
Dinsel Şiirlerin Kolektif Kimlik ve Antolojideki Yeri
II.iii. DİVAN ŞİİRİ
Kıbrıslıtürk Şiirinin Müftü Hilmi Efendi'yle
Kurumsallaşması
Diğer Divan Şairleri
III. MODERN KIBRISLITÜRK ŞİİRİ
III.i. 1914 KUŞAĞI: İSLAM KİMLİĞİ VE
OSMANLI VATANI
Ziya Paşa ile Namık Kemal'in İzinde
Yenilenme Şiiri
İlk 'Vatan' ve Modernleşme Şairi Kaytazzâde Nazım
Diğer '1914 Kuşağı' ve 'Yenilenme Şiiri' Temsilcileri
'Merkez'ini Yitiren 'Çevre'
Osmanlı ile Türk Kimliği, Divan ile Modern Şiir Arasında
IV. ÇAĞDAŞ KIBRISLITÜRK ŞİİRİ
IV.i. 1943 KUŞAĞI: TÜRK KİMLİĞİ
VE ANAVATAN TÜRKİYE
Türk Milliyetçiliğinin Şiir Yoluyla İthali
Hececi-Romantik Şiir
N.S. Ebeoğlu: "Türkiye'nin Kimliği Bizim Kimliğimizdi"
Kadın Şairler Hareketi
Serbest Şiir
Kadın Şairler Hareketi (Devam)
Kıbrıslıtürk Edebiyatının Post-Kolonyal Analizi
Az(ın)lık Edebiatçılarının Kendi Cemaatleri Tarafından
Kabul Görmesi
Yazınsal Aidiyet Açısından Diller
Edebiyatların Tasnifinde Bir Ölçüt Olarak Kimlik
Az(ın)lık Edebiyatının Kolektif Karakteri
Milliyetçi Şiir
Edebiyatta Merkez-Çevre Dinamiği
Toplumlararası Çatışmalar ve Milliyetçi Edebiyat Olayı
Erenköy Akımı
Süleyman Uluçamgil'in Kıbrıslıtürk Şiirindeki Özgünlüğü
Soyut Şiir
Şiirde Soyut-Somut Tartışması
Az(ın)lık Edebiyatında Eleştiri Kurumu
Çevre Edebiyatçılarının Merkeze Kendilerini Kabul
Ettirme Çabası
Toplumcu Şiir
Zaman-Kaymasıyla Merkezi Geriden İzleyen Çevre
IV.ii. 1974 KUŞAĞI: KIBRISLI KİMLİĞİ
VE ORTAK-VATAN KIBRIS
Ulusal Kimlik ve Vatanın Yeniden Tanımlanma Süreci
Kıbrıslı Ret Şiiri
Yeni Bir Şiir Geleneği, Yeni Bir Kıbrıslıtürk Dili
Az(ın)lık Edebiyatının Şairliği Teşvik Etmeyen Olguları
İngilizce Yazan Şairlerin Yazınsal Çoğuldizge'deki Konumu
Yeni Bir Kıbrıslıtürk Şiirine Doğru
Yeni Bir Kıbrıslıtürk Şiirine Doğru mu?
Kanonlaşan '74 Kuşakları'nın Avrupa Edebiyat Metropollerine
Yönelmesi
V. GÜNÜMÜZ KIBRISLITÜRK ŞİİRİ'NİN
TÜRKÇE ŞİİR'DEKİ YERİ
Kıbrıslıtürk Edebiyatının Diğer Türk Azınlık Edebiyatlarıyla
Karşılaştırması
20. Yüzyıl Kıbrıslıtürk Şiirinin Kimlik Arayışı
Türkçe Şiir İçinde Merkez-Çevre Dinamikleri
ESKİ KIBRIS ŞİİRİ ANTOLOJİSİ
(MÖ 9.-MS 18. yy.)
BİRİNCİ BÖLÜM: İLKÇAĞ VE MİTOLOJİK DÖNEM ŞİİRİ
FENİKE VE ASUR ŞİİRİ
Yazıt, Sungu
Şairi Belirsiz ya da Anonim
Adı Silinmiş Bir Fenikeli'nin Mezar-Taşı
Baal'a Sungu
Kartihadast Anıt-Yazıtı
Alasya Kralının Yükselişi
Kithera'dan İki Mezar-Taşı
Kurrili Bekri'nin Yazıtı
İdalion'dan Anat'a Sungu Sözleri
Melkart'ın Sesi
Paphoslu Astarte İçin
Peram
Yılın Her Ayında Lapta'yı Koruyan Tanrılara
ESKİ ELEN ŞİİRİ
Destan
Stasinos
Kıbrıslı Destan
Kehanet
Euklos
Kehanet
Kurionlu Kleon
Bitirince
Solili Kastorian
Pan'a Övgü
Tanrı Misafir
Şairi Belirsiz ya da Anonim
Golgoi'den Bir Levha
Satirik Şiir
Kurionlu Ermias
Ayaklı-Dizeler
Sopatros
Galatyalılar
Bakhi
İyi-Öğüt(ün)-Tanrı-Benzeri-Ölümlü(sü)
Bıyık Hizmeti
Bokböcüsü
Silfai
Orestes
Hayvanlardan Esin (Fabulis Incertis)
Yazıt, Sungu
Sopatros (Devam)
Ölüye Sungu
Şairi Belirsiz ya da Anonim
Marion'dan Bir Mezar-Taşı
Nikokreon Yazıtı
Amathus'tan Bir Mezar-Taşı (Epigraf)
İKİNCİ BÖLÜM: ORTAÇAĞ VE HIRİSTİYANLIK DÖNEMİ ŞİİRİ
ROMA VE BİZANS ORTODOKS ŞİİRİ
Dinsel Metin
Yosef Levi Barnabas
Barnabas İncili (Apokrifa)
50.Bâb: Başkasını Yargılamak
89.Bâb: Bağışlanmayı Beklemek
115.Bâb: Şehvet Duymak
203.Bâb: Yerüşalim Şehrinin Lânetlenişi
Dinsel Şiir
Atinalı Efraim
Maşera'nın Kutsal Bakiresine
Aziz Neofitos
Vicdan Azabı Çeken Dizeler
Başpiskopos Hilarion Kigalas
Dua
Anonim
Barnabas'a İlahi
Destan
Anonim
Diğenis ile Azrail
Yabancı Diyarlara Giden Adamın Dönüşü
LÜZİNYAN VE VENEDİK KATOLİK ŞİİRİ
Balad
Şairi Belirsiz veya Anonim
Lefkoşa Lüzinyan Saray Şarkıları
Her Zaman Kutsal-Kutsal Ve Doğmamış Olan
Öylesine Tatlı İç Geçirdiğini Hissediyorum Ki Kalbimin
Bütünüyle Aşkla Dolu İçim
Yücelik İçin Yüksek Sesle Şarkı Çağırmalı
Kimin Kalbi Dolu Değilse
Yücelten Övgü (Gloria)
Hiç Şüphesiz-Gülü Sevmeliyiz Var Gücümüzle
Balo
Suşa
Tek Bir Tanrıya İnanıyoruz Biz
Aşk Nasıl Da Tatlı Eziyetler Çektiriyor Bana-Gerçek....
Nasıl Da Hayatın Zevkine Vardım Belli Bir Kadında
Destan
Anonim
Arodafnusa
Laptalı George
Her Kulağa Girsin Diye Doğaçlamalar
Jean Sire de Journy
Tövbekârın Ödediği Aşar Cezası
Manoli Blessi
Lefkoşa'nın Düşüşü
-Lefkoşa Düşerken Kıbrıslı Kadınlar-
Tarihi Metin
Leontios Makharias
Şirin Diyar Kıbrıs
George Bustron
Kıbrıs Günlükleri
Sone
Şairi Belirsiz
Kıbrıslı Erotik-Aşk Şiirleri
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: YAKINÇAĞ VE FOLKLORİK DÖNEM ŞİİRİ
RUM-HIRİSTİYAN ŞİİRİ
Türkü
Anonim
Ninniler
Şölen Türküsü
Düğün Türküsü
Dans
Güllerden Bir Yorgan
Beyit
Anonim
Öpüşmeler
Düğün Günü Beyitleri
Anne Beni Suya Gönder
Çatışma
Anonim
Âşık Çatışmaları
Çiftleşme
Kemaneci Çatışması
Destan
Anonim
Tryantafilleni-Gülden
Pandelis Hoca
Elit Şiiri
Yiannis Kigalas
Kerkiralılara Söylenmiştir
OSMANLI-İSLAM ŞİİRİ
(Bkz. Geleneksel Kıbrıslıtürk Şiiri bölümü)
Süregelen
CEMAATİ BELİRSİZ ŞİİRLER
Destan
Anonim
Hristofi ke Emine
(Hıristofi ile Emine)
Çatışma
Anonim
Çattizmada tis Lurucina
(Lurucina Çatışması)
Sdu Gulumbara du Kafene
(Gulumbara....)
Türkü
Anonim
Allaksade din Omorfa
(Gelini Güzel Giydirin)
Manzum Masal
Nasreldin Hotza ke o Ekatohronitis
(Nasreddin Hoca ile....)
Mani, Beyit
Anonim
İ Gorin du Muhdari
(Muhtarın Kızı)
Morjitissa & Dertler
KIBRISLITÜRK ŞİİRİ ANTOLOJİSİ
(MS 17.-20. yy.)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: GELENEKSEL KIBRISLITÜRK ŞİİRİ
KIBRISLITÜRK ŞİİRİNİN DOĞUŞU
VE KURUMLAŞMASI
Halk Şiiri
Anonim Halk Şiiri
Mani
Söz
Yazı
Kardeş
El Derdi
Sarınca
Eşecik
Tekerleme
Girne Tekerlemesi
Tahta Tahta Ben Var
Üşüdüm Üşüdüm
Kumpanya
Bom Bom Bosli
Üç Sersemler Tekerlemesi
Atasözü, Deyiş
Bilmece
Şeker
Para
Gökyüzü
Kapı Pekisi
Uyku
Ninni
Nenni
Türkü
*Doğa Deyişli Türküler
Dereciğin Türküsü
Karanfilli Türkü
Ay Doğar Mavi Mavi
*Düğün Türküleri
Dünürcülük Çatışması
Nişan
Kebapçıların Şişi
Musallita
Kıbrıs Gelini
Gaynana Taşlaması
Dolama Dolamayı
*İş Türküleri
Gönyeli Ağaları
Gündelikçinin Türküsü
Heyamola Heyalesa
Osmannı Kaçak Osmannı
Maden İşçileri
*Aşk ve Hasretlik Türküleri
Münüse'm
Çıkayım Gideyim Ben Bu Adadan
Şeher Yolu
Leymosun Yolları
Amane
Hanaylar Yaptırdım Döşedemedim
Vapurum Üç Borulu
*Askerlik Türküleri
Mısır Vapuru
İzmirli Küçük Asger
Asger Türküsü
*Oyun Türküleri
Fincan Oyunu
Sakallım
Yüzük Oyuncularının Kuzutaşı Atışması
Çalınsın Kemaneler
Destan
*Hayvan Destanları
Ol Sinek
Horozun Destanı
Sıçan Destanı
Kedisözü
*Aşk ve Eşkiyalık Destanları
Hasan Bulliler Destanı
Halid Arab'ın Destanı
*Yemek Destanları
Açgözlü Destanı
*Anış, Yaşam, Tören Destanları
Tercüman Destanı
Kıbrıs Yaş Destanı
Hayır Etmezin Destanı
*Dinsel Destanlar
Adem ile Havva Kıssası
Çatışma
Aşk Çatışmaları
Yorgan Atışması
Filima
(Öpüşme)
O Neos ke O Yeros
(Delikanlı ile İhtiyar)
Değirmenci
Kehanet (İstihraç)
Çoban İstihracı
Kıbrıs'ın İstikbali Hakkında İstihraç
Büyü Duası
Göz Tutmasına Karşı Zeytin Tütsüsü
Sızı Kesme Ağrı Dindirme Duası
Ev İçinden Büyü Bozma
Skatro Duaları
Çam Torunu Devirme Duası
Lazmarin Dalı Sürme Duası
Yabani İncir Ağacı Kesme Duası
Leymontuzuyla Tuzlama Duası
Manzum Masal
*Satirik (Fıkralı) Masalcıklar
Avlanmaya Çıkan Padişah
Zalim Padişah ile Nuh'un Zamanından Kalma At
Hırsız Fandis ile İstincolu Kadıncık
Çok Bubası Olan Çocuk
Gıyamet Gününde Osmannılar
Kıbrıslılar
*Meddah ve Ortaoyunu Masalları
Kunduracının Kızı
Karagöz ile Hacivat
Memleketin Birinde Sabına "Hiş" Derlermiş
Ağıt
İbrahim Çavuş Ağıdı
Rauf ke Celal
(Rauf ile Celal)
Miroli Ston Ali Dayı
(Ali Dayı'ya Ağıt)
Ali'm
Kitabe
Huvel Hayyül Baki
Muhammed Efendi'ye Kitabe
Girne Kapısı'ndan Bir Kitabe
Kıbrıslı Âşık Kenzi
Gazel Türkü: Salu Oldukta Aşkın Şem'îne....
Gazel Semai: Arsa-Gâh-i Ehl-i Dilde Pür....
Gazel Semai: Budur Ol Varyemez İskender....
Gazel Divan: Sâkıyâ Sun Câmı Kim....
Tarih: Tarih-î Çeşme-î Rasım Paşa
Beyit: Her Kişi Şâirliği Asân Sannıb....
Destan: Kıbrıs Destanı (Dasitan-ı Kıbrıs)
Mehemmedo (Mehmed Mulla Ali)
Çatışma: Çattizmada tou Mehemmedo ze tou Azina
(Mehemmedo ile....)
Luricinalı Mustafa Ramadan Yaggula
Satirik Destan: Satirikon Piima peri Tembelyas
(Tembelliğin Satirik....)
Hasan Şeyh Derya
Beyitli Türkü: O Uranos
(Gökyüzü)
Destan: Kyprion Epi
(Kıbrıs Destanı)
Tasavvuf Şiiri
Siyahi Dede
Şarkı Semai: Bi-hamdi'llâh Görüldi Menzil-i....
Handi (Hızır Dede)
Gazel: Tevâb'-i Felekde Savt-ı Hikmet....
Gazel: Bir Gülistân İçre İdim....
Gazel: Başlarda Güzeller Nice Bin Can....
Gazel: Koyma Ayağı Bir Dem Elinden ki İş Budur
Seyyid İbrahim bin ebu Bekir
Gazel Semai: Ferâğ-ı Dağ-ı Kesret Kıl Eğer Derviş....
Lugaz: Ol Nidir ki Ebced Yüzinden....
Kıta: Bir Müferrih Hâne Gördüm....
Ârif Dede
Şarkı Semai: Bu Cilvegâhda Ol Yeke-tâz-ı....
Feyzi Dede
Tarih: Su ile Biz Her Şeyi Diri Kıldık
Divan Şiiri
Mehmed Zekâi Efendi
Beyit: Göricek Hüsn-i Dil-ârâsını Ol Dildârın
Mehmed Musîb Efendi
Gazel: Bakma Musîbini Âteşte Döndürme Rûyini
Müftü Hilmi Efendi
Gazel: Kûy-i Dilber Âşıkaanın....
Gazel: Her Ne İttiyse Bana Ol Mâh-ı Taban....
Şarkı: Gönüller Mürtebitdir....
Şarkı: Bu Asrın Şimdi Nevres Gonce-i....
Beyit: Meseldir Söylenir Âteş Dimekle....
Kıta: Nedir Ol Eski Büski Sözle....
Kaside: Sünbüliye Kasidesi
Şemi (Şeyh Mehmed Şem)
Şarkı: Âh O Kâfir Dilberi Mecbur....
Şarkı: Senin'çün Etdiğim Her Rûz u Şeb....
Tarih: Carub-gâr-ı Meydan-ı Şefa'at....
Müftü Raci Efendi
Gazel: Kişver-i Hüsnün Şehâ Cânâna Düştü....
Hacı Hasan Tahsin
Gazel: Mu'tekif Oldı Muhit Olalı Tahsînine
Asım Efendi
Kıta: Âsıtân-ı Şeh-i Devrân-ı Tebâh Eyleyemem
Hasan Nasib
Mersiye: Feyzân-ı Aşk
İmam Mustafa Nuri
Rubai: Bu Dünyânın Cefâsından Sefâsına....
Gazel: Vâlide Mezârı
BEŞİNCİ BÖLÜM: MODERN KIBRISLITÜRK ŞİİRİ
1914 KUŞAĞI VE İZLEYİCİLERİ:
İSLAM KİMLİĞİ-OSMANLI VATANI
Yenilenme Şiiri
Kaytazzâde Nazım
Gazel: Ben Rakibân ile Bir Yerde O Yâri....
Gazel: Ey Bâğ-ı Hüsnün Taze Nihali....
Şarkı: Kemâle Erdi Câna İştiyâkın....
Şarkı: 'Acep Şu Derd-i Hicrân Sineden....
Şarkı: Çeşm-i Mesti O Perî-Peykerin....
Şarkı: İtmedi Yâr Bir Nigâh....
Şarkı: Mefâhir-i Milliye Bir Asker Lisânından
Müsevvidzâde Osman Cemal
Gazel: Fermânına Rağmen Kıralın....
Gazel: İlkbahar Eyyamını Sünbülle Gül....
Ahmet Tevfik
Hicviye: Köpeğim
Hicviye: Akbaba Abonelerine Yergi
Hicviye: Kokonoz Abonelerine Yergi
Hiciviye: Hakîkat-ı Hal
Hicviye: Rüyâ -I-II
Hicviye: Tımarhaneden Kaçmış Bir Deli
Mehmed Derviş Efendi
Destan: '93 Harbi Destanı
Ahmet Sait Hoca
Modernleşen Kıta ve Türkü (Operet Şarkısı):
Elif Hanım
Nazım Ali İleri
Modernleşen Beyit ve Türkü (Operet Şarkısı):
Zehirli Çiçek
Larnakalı Mehmet Nazım
Modernleşen Gazel ve Türkü: Gel Sar Açılan Yâremi
Modernleşen Gazel ve Türkü: Kıbrıs'a
Modernleşen Gazel ve Türkü: Şu Kız ki
Modernleşen Gazel ve Türkü: Çal Ey Çoban
Mehmet Fikri
Modernleşen Şarkı ve Koşma: Gönüllü Giderken
Mehmet Ali Akıncı
Modernleşen Şarkı ve Koşma: Akdeniz Sahillerinden
Necmi Sagıb Bodamyalızade
Modernleşen Destan: Lefkoşa'da Bayraktar Türbesinde
ALTINCI BÖLÜM: ÇAĞDAŞ KIBRISLITÜRK ŞİİRİ
1943 KUŞAĞI VE İZLEYİCİLERİ:
TÜRK KİMLİĞİ-ANAVATAN TÜRKİYE
Hececi-Romantik Şiir
Nazif Süleyman Ebeoğlu
Beyrut Rıhtımlarında
Benim Tanrım
Ah, İstanbul
İçimdeki Hasret
Soyum ve Tarihim
Nevzat Yalçın
Matbuat Âlemimize Kaside
Balık
Bahçedekiler
Urkiye Mine Balman
Hasret
Gece Rüzgârı
Kahve Fincanı
İnsanlar
Engin Gönül (Emine Otan)
Kıbrıs
Pembe Marmara
Baharda Akşam!..
Serbest Şiir
Pembe Marmara (Devam)
Sessizlik
Aşina
Bizim Ev
Bayram
Naylon Şiir
Osman Türkay
Şair Çocuğun Sabah Duası
Sodom Gomore
Bitkiler ve Yaratıklar
Uyurgezer-Sleepwalker
Pygmalion
Taner Baybars
Çamaşırcı Kadın
Letter to Homeland-Memlekete Mektup
Metonymy-Metonomi
Dounaier Rousseau-Gümrükçü Rousseau
Une Comedienne-Bir Kadın Oyuncu
Kaybolmuş Kardeşler... Ben?
Gülten-Gülten
Özker Yaşın
Yabancı
Ağıt
Babil Daha Uzakta
Milliyetçi Şiir
Özker Yaşın (Devam)
Bayraktar Denen Adsız
Namık Kemal Kıbrıs'ta
Kıbrıs'tan Atatürk'e
Senin İçin Yazdığım Şiirlerde
Mustafa Adiloğlu
Ahmet Çavuş
Mehmet Levent
Erenköy Mektubu
Özgürlük ve Barış Marşı
Talasemia Çiçekleri Açmasın XIX
Portakal Toplayan Sarı Saçlı Kız
Orbay Deliceırmak
Hürriyet İçin Ölenlerin ve....
Sarmaşdolaş
Pusula
İndira Gandi
Tay
Miras
Süleyman Uluçamgil
Kıbrıs-Türkiye
Serbest Şiir (Devam)
Süleyman Uluçagil (Devam)
Deli Şehir
Güneşin Ne Belli Gerneşmediği
Bekleyiş
Dibelik
Ben Aşık Olduğumda
Hiç Bir Şey
Bener Hakkı Hakeri
Düşünce
Kutlu Adalı
Hoca ile Papazın Eşek Safası
Soyut Şiir
Kaya Çanca
Kuşlar
Akmasız Sulardan Sonra Olan
Buldum Kaybettim -21.- Küçük Kıza
Teyzemize Duygu
Bir Çiçek Kana Büyür
34. İntiharın Ölümü
Mehmet Kansu
Kaç Soytarı Öldü Kırallara
Arzu
Günahsız Bahçeler Arayanlara
Ve Ansızın Güneş
Zeki Ali
Ben Ölünce
Yolcu Kuşu
Kaya Çanca
Çocuk Gözlerin
Monokrom (İlk Resim)
Fikret Demirağ
bu gökyüzü deborah keer mavisi jo
savaş sonu insanlarının baladı -II
Toplumcu Şiir
Fikret Demirağ (Devam)
Ötme Keklik Ölürüm
Dayan Yüreğim
Kızım Ürkek İçli Bir Kuştur
Yaşlı Bir Akdeniz Ezgisi
Limnidi Ateşinden Bugüne....
Şener Levent
Ağustos Mısraları
Sokağa Çıkma Yasağı
Cumhur Delicermak
Adın Senin
Koroya Uygula
1974 KUŞAĞI VE İZLEYİCİLERİ:
KIBRISLI KİMLİK-ORTAK VATAN
Kıbrıslı Ret Şiiri
Hakkı Yücel
Karanfil
Yaseminler
Akdeniz Martıları
Eski Bir Savaşçının Not Defterinden
Bize Ne Kalır
M.C. Azizoğlu
Ben Senden Öylesine Uzak
Neşe Yaşın
Hangi Yarısını
Ölücükler
Barış Çiçeleri
Gıdı Gıdı Emine
Kapılar
Serseri Ruhla Savruk Sözcükler
Nice Denizoğlu
Sana
Ekim'e
Koklasan
Alev Adil
Expatriates-Yabancı-Yurttaşlar
Dark Days-Karanlık Günler
The Song of the Exiles....-Sürgünlerin Türküsü....
Yeni Bir Kıbrıslıtürk Şiirine Doğru
Feriha Altıok
Hele Bir Düşün
Çıktım Balkona Oturdum
Her Ateş Kendi Diliyle Yanar
Her Gece Bir İhtilâl
Filiz Naldöven
Kimlik Çiçeği
Yaz Dedi Aka Dair Şakılar
Gün Kırıldı
Raşit Pertev
Kâni Veran
II. Han/2: Golaylık
XVII. Sessizlikler Odası/5: Toy Gençler Düğünü
XXIV. Gıyametler Odası/2: Ganatları Yanık Melek
Gür Genç (Korkmazel)
Burdan Hiç Gidemeyeceğim Kadar Uzak....
Alçaktan-Hep Yakın Uçmak Ölüme
Ölümü Öp
Unutulmuş Şeyler
Şiir Değil, Su
Faize Özdemirciler
karanlık tünelde
Rıdvan Arifoğlu
Fırıldak
Unutulursa Sandalyeler Hırsızlar Alır Gider
Jenan Selçuk
Hurma
Kedikadın
EKLER
ŞAİRLERİN YAŞAMÖYKÜLERİ, YAPITLARI
ŞİİR ÇEVİRİSİNE KATKI YAPANLAR
KAYNAKÇA
DİZİN
***
(...)
V. ULUSÇULUK ÇAĞINDA KOZMOPOLİT BİR HALKIN EDEBİYATI KURUMSALLAŞABİLİR Mİ?
Kendini 'Periferi' ve 'Marjinal' Olarak Konumlayan Kıbrıs Edebiyatı:
Ana başlıktaki "Ulusçuluk Çağında Kozmopolit Bir Halkın Edebiyatı Kurumsallaşabilir mi?" sorusunun cevabı, hayırdır. Gregory Jusdanis, Belated Modernity and Aesthetic Culture: Inventing National Literature adlı kitabında şöyle der:
"Kurumsal-edebiyat-yapıtları, ulusun hikâyesini anlatan metinler toplamı olarak, halk arasında bir dayanışma ortamı yaratarak, halkın kendini, birleşmiş bir ulusun vatandaşları olarak algılamalarını sağlar. Ama bu kurumsal-edebiyat-yapıtları, sadece ulusal kimliği temsil etmekle kalmaz, halka, ulusçuluğun değerlerini aşılayan yapıtlarıyla ulusçuluğu üretir... [Edebiyat yapıtları] ancak bir bağlam içinde var olabilir. Dolayısıyla, diyelim ki Joyce ile Kavafis'in kurumlaşmış İngiliz ve Elen edebiyat yapıtları arasına katılmasını tek başına incelemek yeterli sayılamaz. Birey olarak yazarların kabülüne imkân veren edebiyat hareketlerini yarattığı için, modernizmin ulusal kültürde kurumlaşmasını analiz etmek daha önemlidir.... 'Yüksek edebiyatın' ulusal kurumlaşmasına ait metinler toplamı olarak kurumsal-edebiyat-yapıtları, sözkonusu cemaatin kendi masalını anlattığından dolayıdır ki, korunmaya ve gelecek kuşaklara aktarılmaya değer görülür.... Ve ulusal kültür diye bir şeyin meydana getirilmesinde oynadıkları önemli rolden dolayı, kurumsal-edebiyat-yapıtlarındaki metinlere özel ayrıcalıklar verilir. Onlar, [edebiyatta] en ciddi değerlendirmelere konu edilir ve böylelikle unutulmaları, yitip gitmeleri önlenmiş olur. " (s. 49-52) 4
Buradan varılacak sonuç şudur: İlkçağ ve ortaçağın çok-dilli, çok-kültürlü kozmopolit şiir mirasını devralan, Hıristiyan ve Müslüman Kıbrıslı toplumları arasında, yakınçağdan beri süregelen "Cemaati Belirsiz Şiirler" (ve aslında bütün bir melez "Eski Kıbrıs Şiiri" birikimi) kanonlaşıp resmiyet kazanmış hiçbir ulusal cemaat tahayyülünün hikâyesini anlatmadığına göre, korunması da gerekmiyor. Tersine, Kıbrıslıların, kendilerini Elen ve Türk ulus-masalı içinde düşleyebilmesi için unutturulması, gelecek kuşaklara taşınmaması gerekiyor.
Aynı nedenle, modern Kıbrıslırum ve Kıbrıslıtürk şairler, ancak Elen ve Türk ulusal kimliğinin oluşturucusu olan folkloru, dini, mitolojiyi kullanabiliyorlar. Kıbrıs bayrağı açanlar bile, esasen 'anavatanlara' ait Eski Elen ve Anadolu mitolojilerinden besleniyor. Ancak bu şekilde, Elence ve Türkçedeki kurumsal-edebiyat-yapıtları (kanon) arasına katılabilecekleri bir bağlam elde edebiliyorlar. Ne var ki, ideolojik Türk ve Elen ulusal-kimlik özdeşleşmesine rağmen, Kıbrıslı toplumların günlük hayat içindeki kültürleri, hâlâ başka çoğul kimlikleri yansıtıyor. O yüzden, tamamen dahil olamadıkları 'anavatan' ulus-masalının sözcüsü olamıyorlar ve olamayacaklar.
Çünkü kozmopolit bir Kıbrıs şiirinin, Yunanistan'daki edebi söylemlere göre bir bağlamı yoktur. Ulusçuluk çağından bu yana, tek bir Kıbrıslırum şiir kitabının, Elencedeki kurumsal-edebiyat-yapıtlarına ciddi biçimde katılamayışı bu yüzdendir. İlkçağdan itibaren, 2700 yıl boyunca Kıbrıs'tan dikkate değer şair, yazar ve düşünce insanı çıktığı göz önünde tutulursa, yakınçağdan sonra Kıbrıslı edebiyatçıların marjinalize edilmesi, modern ulusçuluğun merkeziyetçi ve tekçi mantığıyla açıklanabilir. Aynı zamanda, 'anavatan' ulusal edebiyat kanonları arasına dahil edilmelerinin, az(ın)lık (minör) ve çevre (periferi) durumunu kabullenmelerine ya da melez Kıbrıslı kökenlerini ört bas etmelerine bağlı olduğunu gösterir. İyimser bir yorumsa, Kıbrıs-Avrupa bağlamına ve çok-kültürlü söylemlere dayanarak, Elen ve Türk ulusal şiir kanonlarına rağmen, bu dillerin şairi olabilecek donanıma sahip kimselerin ortaya çıkabilmesidir.
Ancak madalyonun öbür yüzünde, diğer 'periferi' edebiyatları gibi, Kıbrıslırum şiirinin de, giderek kendi kendini 'taşralı' bir kurumsallaşma içinde konumlaması bulunuyor. Bu koşullarda, Kıbrıslırumcası ile Adanın kozmopolit şiir geleneğini, 'yüksek edebiyat' düzeyinde kanonlaştırmaları beklenemez. Kıbrıslılar, Dünya yazın sistemi, ulus-devlet ideoloji ve kültürlerine göre düzenlendiği sürece, uluslararası edebiyat hiyerarşisi kadar, kendi 'ulusal' dillerindeki hiyerarşiyi de çok zor değiştirebilirler.
Türk ve Elen dillerindeki kurumsal-edebiyat-yapıtları içinde asli bir yer bulmakta zorlanan Kıbrıs kökenli yapıtların karşılaştığı bu durum, aslında, Türk ve Elen uluslarına tam anlamıyla dahil olmadıkları için bir çeşit cezalandırılmaya benzer. Herhalde Kıbrıslılar, ulusçuluk çağını, bir ulus olamadan, dolayısıyla bir ulusal-edebiyat yaratamadığı gibi, bir başka ulusal-edebiyatla da bütünleşemeden geçirmiş ender halklardan biridir. Uluslaşamamış kozmopolit bir halkın kendi başına bir ülkede yaşaması, üstünden edebiyatını uluslararası ölçekte kanonlaştırması bu çağın sınırları içinde olabilecek bir şey değildir. Madem, ne kendileri bir Kıbrıslı ulus olabilmişler, ne de Türk ve Elen ulus-devletleriyle bütünleşebilmişler, öyleyse onlara, milliyetçiliğin de, dilin de, şairliğin de öğretilmesi gerekecekti. Nitekim öyle de oldu. Benzer bir deneyimi, iyi(ce) ulus olamamış Lübnanlılar ve Yugoslavyalılar da yaşadı. Böylece, Kıbrıs, kozmopolitliğin bedelini ödemek konusunda da, aslında o kadar 'özgün' sayılamaz. 1960 Cumhuriyeti'nden beri Avrupa içindeki ayrı bir ulus-devlet olan Kıbrıs'ın edebiyatı, Türkiye'deki azınlıklardan çok, Yugoslavya ve Lübnan gibi ülkelerle karşılaştırmalı bir analizle çözümlenebilir.
Kimlik Politikaları Ötesindeki Şiir
Bir anlamda 'mecburen' hazırladığım bu antolojinin, Kıbrıs'tan çıkan edebiyat yapıtlarına bir 'kimlik' değil, ama Türkçe ve Elence içinde hiç değilse dolaşıma girebilecekleri kadar bir bağlam kazandırabilmek arzusunu da taşıdığı söylenebilir. Başka bir Türkçeyle ve Elenceyle, başka hikâyeler anlatan Kıbrıs kökenli bir yapıtın, 'anavatanların' ulusal-edebiyat söylemiyle örtüşmese bile, kendine ait anlamlı bir kültürel, tarihsel, toplumsal bağlamı bulunduğunu görebilmek gerekir.
Şiir, kimlik politikalarının aracı olmaktan çok daha fazla bir şeydir. Ama, Elen ve Türk dillerindeki ulusal edebiyat kanonları, hâlâ 18. yüzyıldan kalma uluslaşma sorunsalı çerçevesinde bir işleyişe sahiptir. Özellikle Kıbrıslıtürk toplumunda, şiirin adlandırılması bile, kolektif-kimlik bildirimine göre (vatan şiiri, milli şiir, yurtsever şiir, halkçı şiiri, toplumcu şiir vb.) yapılıyor. Edebiyat eleştirisinin, kimi zaman, karşı çıktığı yaklaşımları, onların muhalifi sıfatıyla yeniden ürettiği bir gerçektir. Altını bu kadar çizdiğimiz Elen ve Türk ulusçulukları, olduklarından güçlü ve hiç değişemeyecek söylemlermiş gibi algılanmamalı. Ulusçuluk çağında Kıbrıs'ta yaşayanlara felaketler getiren anavatan milliyetçiliklerine tepki duyan Kıbrıslıların, aslında ulusçu söylemin özüne ilişmeyen bir Kıbrıslılık karşı-söylemine yönelmesi bir başka çıkmaz olacak. Elinizdeki bu antoloji, kaba bir milliyetçilik kadar, kendini ulusal söylemlerden arınmış ve 'kimlikler üstü' sanan Türk edebiyat kanonunun bağlandığı Azra Erhat'lar türü 'çağdaş' yaklaşımları da sorgulatacak şiirler içeriyor. 'Buram buram Kıbrıs kokmak'tan çok, Adanın kozmopolit karakteri vurgulanıyor. Belki bu sayede, 'mümkün olduğunca şiir kokan' bir antolojiye ulaşılabilir.
(...)
***
Şairi Belirsiz ( 15.-16. yy., Kitima ?)
VENEDİK DÖNEMİ SONESİ:
KIBRISLI EROTİK-AŞK ŞİİRLERİ
III
O ki, hiç tatmadı baştançıkaran arzuları
hiç geçmedi kamçılayan tutkuların çemberinden,
o ki, tepeden tırnağa tutuşmadı sevmekten
ve kalbini bir şehvet ateşine daha hiç atamadı,
ne de göğsünde bir aşk yarası açtı,
o ki, daha hiç teslim olamadı işkencesine aşkın,
sakın el sürmesin şu üç beş sayfaya
çünkü hiçbir şey anlayamaz yazılanlardan.
XVII
Eğer dedikleri gibi acı veren bir şeyse şehvet,
nasıl tatlı olabilir uğruna çekilenler?
Eğer tatlıysa, nasıl hoyratça incitir
ve hoyratsa, herkes onu ne diye arzu eder?
Eğer dedikleri gibi güvenilmez bir şeyse şehvet,
nasıl olur da bunu diyenler bile kendini ona verir?
Eğer onca zevkine karşılık geçiştirilecek bir şeyse bu,
ne diye âşıkların hepsi bundan şikâyet eder?
Ve eğer insanı yaralıyorsa şehvetli aşklar,
bu kötü şeyden kaçmak dururken,
niçin hâlâ peşinden koşar kırıp geçirdikleri?
Tatlı hayaller ile çekilen acılar içiçe geçmiş
ve birbirine dolamış aşka şehvetle bağlanan sevgilileri,
bu yüzden hissedemiyorlar yaşadıkları ölümü.
XXIV
İçten bir kederle, derin bir hüzünle,
yanıp tutuşarak şakıyan güzel sesli bülbül,
eşsiz kalmış olacak tıpkı benim gibi
o yüzden bana açılmış, söylüyor şikâyetini.
Öyle tatlı duyuruyor ki ölçüsünü acının
ve çırpınışların... Üzülmeden edemiyor insan
gerçek bir acıyla dolup boşalan o gözyaşlarına,
boş yere akıp gittiğini bildiğim...
Yalnızca bir kuş olsa da hüzün verici
tıpkı benim dövünmelerim, hıçkırmalarım gibi,
bıktırıcı çığlıklarımdan beni tanımış olacak ki,
bana açıklıyor ağzı açık bırakan ıstıraplarını.
Peşimi bıraktığı yok ne gece ne gündüz,
Kanatlansa da uzağa uçtuğu yok.
Sakinleşecek olsam beni uyarıyor ağlayışlarıyla
ve uyumuyor gece boyunca ne o, ne ben.
Onu, içimdeki tutku göndermiş olacak bana
asla sesi kesilemesin diye çektiğim azabın.
LXIV
Kıbrıs'ı terkettim, belki söner diye
beni tutuşturan alev, ateşlere salan şehvet,
Doğu yönlerinden Batı'ya geldim
belki beni için için yakan kor küllenir, dedim.
Ve kaçtım düşmanımdan, kapansın diye
kalbimi vurmuş okların yarası...
Oysa ondan ne kadar uzaklaşırsam
o kadar çok yanıyorum, ağlıyorum o kadar çok.
LXXXVIII
Hangi geçit vermez dağa doğru,
hangi korku salan ormana doğru
gitmeliyim, senden kurtulabilmek için ey tutku?
Ve beni tutsak eden dolunay da
izin vermez ki, bir yoluna bakayım
senin hışmından kurtulmanın.
Ama ne dağlar, ne de ormanlarmış
senin şu vahşi dansından insanı sakınacak olan
azrail Kharon'muş ancak.
Ve o da imdadıma koşmak istiyorsa
ne diye bir an önce göstermez işe yaradığını?
Ölmek daha iyi bir insana
sana öfkeli yaşamaktansa.
